ΕΝΟΤΗΤΑ 6: "Οι φίλοι μας, οι φίλες μας"

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ

ΟΜΩΝΥΜΑ - ΠΑΡΩΝΥΜΑ

  Ομώνυμα ή ομόηχες λέξεις είναι οι λέξεις που έχουν ακριβώς ίδια προφορά αλλά διαφορετική ορθογραφία και σημασία. π. χ. σήκω - σύκο, μίλα - μήλα, λίπη - λύπη κλπ

Παρώνυμα είναι είναι οι λέξεις που μοιάζουν κάπως στην προφορά, αλλά έχουν διαφορετική ορθογραφία και σημασία. π. χ. αμυγδαλές - αμυγδαλιές, αμαρτωλός - αρματολός κλπ

Τονικά παρώνυμα είναι οι λέξεις που έχουν την ίδια προφορά αλλά διαφέρουν στον τονισμό. Έχουν επίσης διαφορετική σημασία και τις περισσότερες φορές διαφορετική ορθογραφία π. χ. παίρνω - περνώ, νόμος - νομός κλπ

---

ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ

Τα είδη των συνδέσμων

o  Συμπλεκτικοί: και (κι), ούτε, μήτε, ουδέ, μηδέ.

o  Διαχωριστικοί: ή, είτε.

o  Αντιθετικοί:     μα, αλλά, παρά, όμως, ωστόσο, ενώ, αν και, μολονότι, μόνο.

o  Συμπερασματικοί:   λοιπόν, ώστε, άρα, επομένως, που.

o  Επεξηγηματικός:     δηλαδή.

o  Ειδικοί:   πως, που, ότι.

o  Χρονικοί:όταν, σαν, ενώ, καθώς, αφού, αφότου, πριν (πριν να), μόλις, προτού, ωσότου, όποτε, όσο που.

o  Αιτιολογικοί:   γιατί, επειδή, αφού (και το ποιητικό τι).

o  Υποθετικοί:     αν, σαν, άμα.

o  Τελικοί:   να, για να.

o  Αποτελεσματικοί:    ώστε, που.

o  Διστακτικοί:    μη (ν), μήπως.

o  Συγκριτικός:    παρά.

 

ΑΡΘΡΑ

ΟΡΙΣΤΙΚΟ  ΑΡΘΡΟ

ΑΡΣΕΝΙΚΟ          ΘΗΛΥΚΟ       ΟΥΔΕΤΕΡΟ

ο                    η               το

του                της             του

το(ν)               τη(ν)           το

οι                   οι                τα

των                των             των

τους               τις               τα

 ΑΟΡΙΣΤΟ  ΑΡΘΡΟ

ένας

μια 

ένα

Οι προτάσεις που φανερώνουν ποιο είναι το αποτέλεσμα της πρότασης που προηγήθηκε λέγονται δευτερεύουσες αποτελεσματικές - συμπερασματικές προτάσεις.

• Εισάγονται με τους συνδέσμους ώστε (ώστε να…), που (που να…). • Το αποτέλεσμα μπορούμε να το δηλώσουμε και με τα σχετικά προτασιακά επιρρήματα και τις φράσεις : έτσι, επομένως, συνεπώς, ως εκ τούτου, κατά συνέπεια, με αποτέΟι προτάσεις που φανερώνουν ποιο είναι το αποτέλεσμα της πρότασης που προηγήθηκε λέγονται δευτερεύουσες αποτελεσματικές - συμπερασματικές προτάσεις. • Εισάγονται με τους συνδέσμους ώστε (ώστε να…), που (που να…). • Το αποτέλεσμα μπορούμε να το δηλώσουμε και με τα σχετικά προτασιακά επιρρήματα και τις φράσεις : έτσι, επομένως, συνεπώς, ως εκ τούτου, κατά συνέπεια, με αποτέλεσμα να… Έδωσε τόσο σαφείς οδηγίες, ώστε δε δυσκολευτήκαμε να το βρούμε. Είναι τόσο απασχολημένος, που δεν έχει χρόνο για να ξεκουραστεί. Είναι πολύ ικανός, με αποτέλεσ μα να τα καταφέρνει σε όλα εξίσου καλά.  λεσμα να…

Έδωσε τόσο σαφείς οδηγίες, ώστε δε δυσκολευτήκαμε να το βρούμε. Είναι τόσο απασχολημένος, που δεν έχει χρόνο για να ξεκουραστεί. Είναι πολύ ικανός, με αποτέλεσ μα να τα καταφέρνει σε όλα εξίσου καλά.

Ευθύς καιhttp://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSDIM-E104/515/3343,13519/extras/tools-applications/index1_6_Grammatiki_sel_202-211.pdf πλάγιος λόγος

Ευθύς ονομάζεται ο λόγος κατά τον οποίο τα λόγια κάποιου μεταδίδονται αυτούσια, δηλαδή όπως ακριβώς τα είπε. Στην περίπτωση αυτή τα λόγια του ομιλητή μπαίνουν σε εισαγωγικά («») και πριν από αυτά ή ανάμεσα από αυτά μπαίνει κάποιο λεκτικό ή ερωτηματικό ρήμα ή κάποια φράση με παρόμοια σημασία.

Π.χ.: 
«Πού πήγες;» τον ρώτησε.Ευθύς και πλάγιος λόγος

Ευθύς ονομάζεται ο λόγος κατά τον οποίο τα λόγια κάποιου μεταδίδονται αυτούσια, δηλαδή όπως ακριβώς τα είπε. Στην περίπτωση αυτή τα λόγια του ομιλητή μπαίνουν σε εισαγωγικά («») και πριν από αυτά ή ανάμεσα από αυτά μπαίνει κάποιο λεκτικό ή ερωτηματικό ρήμα ή κάποια φράση με παρόμοια σημασία.

Π.χ.: 

«Πού πήγες;» τον ρώτησε.

Κι εκείνος απάντησε: «Πήγα στο σπίτι του Κώστα».

Πλάγιος ονομάζεται ο λόγος κατά τον οποίο τα λόγια κάποιου μεταδίδονται έμμεσα, δηλαδή όχι ακριβώς όπως τα λέει το πρόσωπο που μιλάει, αλλά αλλαγμένα στη μορφή. Στην περίπτωση αυτή τα λόγια του ομιλητή δεν μπαίνουν εισαγωγικά («»).

Π.χ.:

Τον ρώτησε πού πήγε μετά το σχολείο.

Κι εκείνος του απάντησε ότι πήγε στο σπίτι του Κώστα.

Κι εκείνος απάντησε: «Πήγα στο σπίτι του Κώστα».

---

Πλάγιος ονομάζεται ο λόγος κατά τον οποίο τα λόγια κάποιου μεταδίδονται έμμεσα, δηλαδή όχι ακριβώς όπως τα λέει το πρόσωπο που μιλάει, αλλά αλλαγμένα στη μορφή. Στην περίπτωση αυτή τα λόγια του ομιλητή δεν μπαίνουν εισαγωγικά («»).

Π.χ.:
Τον ρώτησε πού πήγε μετά το σχολείο.
Κι εκείνος του απάντησε ότι πήγε στο σπίτι του Κώστα.

Τελικές προτάσεις - Βουλητικές προτάσεις

---

Τελικές προτάσεις

Βουλητικές προτάσεις

Τελικές  λέγονται οι εξαρτημένες  προτάσεις που φανερώνουν το σκοπό μιας ενέργειας Παράδειγμα Έφυγε αμέσως για να προλάβει το λεωφορείο. Οι τελικές προτάσεις εισάγονται με τους συνδέσμους: για να, να, για να μη, να μη, μη Οι τελικές προτάσεις χωρίζονται με κόμμα από τις προτάσεις που προσδιορίζουν, εκτός και αν αρχίζουν με το να.

Υπάρχουν προτάσεις που αρχίζουν με το "να" και δεν είναι τελικές αλλά βουλητικές. Για να καταλάβουμε αν μια πρόταση που αρχίζει με το "να" είναι τελική ή όχι, δοκιμάζουμε στη θέση του "να" αν μπορούμε να βάλουμε το "για να". Παράδειγμα Βγήκε έξω να πάρει αέρα. - Βγήκε έξω για να πάρει αέρα. (τελική) Θέλω να φάω κάτι. (βουλητική)

Αποτελεσματικές - Συμπερασματικές προτάσεις

Οι προτάσεις που φανερώνουν ποιο είναι το αποτέλεσμα της πρότασης που προηγήθηκε λέγονται δευτερεύουσες αποτελεσματικές - συμπερασματικές προτάσεις.

• Εισάγονται με τους συνδέσμους ώστε (ώστε να…), που (που να…). • Το αποτέλεσμα μπορούμε να το δηλώσουμε και με τα σχετικά προτασιακά επιρρήματα και τις φράσεις : έτσι, επομένως, συνεπώς, ως εκ τούτου, κατά συνέπεια, με αποτέλεσμα να…

Έδωσε τόσο σαφείς οδηγίες, ώστε δε δυσκολευτήκαμε να το βρούμε. Είναι τόσο απασχολημένος, που δεν έχει χρόνο για να ξεκουραστεί. Είναι πολύ ικανός, με αποτέλεσ μα να τα καταφέρνει σε όλα εξίσου καλά.